Kolapsi i BRSS-së ishte një nga gjërat më të mira që i ndodhën mjedisit

Nëse lexoni historitë ekonomike të Bashkimit Sovjetik, do të zbuloni se ai pak sektor “privat” që lejohej ishte në bujqësi. Parcelat e vogla private që përbënin 3 përqind të tokës së mbjellë prodhonin midis 39 përqind dhe 66 përqind të prodhimit të patateve, perimeve, mishit, qumështit dhe vezëve. Pjesa tjetër e tokës dhe prodhimit prodhohej në ferma shtetërore ose kolektive. Kjo përdoret për të argumentuar se efikasiteti i sektorit privat është i pakrahasueshëm në krahasim me sektorin publik. Megjithatë, edhe efikasiteti në fermat private të BRSS-së ishte shumë më i ulët në krahasim me vendet e tjera.

Pas kolapsit të BRSS-së, pati kolaps edhe të prodhimit bujqësor. Megjithatë, importet e ushqimeve nga perëndimi u rritën në mënyrë dramatike. Siç tha një studiues, “mallrat e huaja ushqimore si të papërpunuara ashtu edhe të përpunuara vërshuan tregun e Rusisë”. Hektarë tokë bujqësore u braktisën dhe u pushtuan nga pyjet dhe bimësia – diçka që ne mund ta konsiderojmë si një përfitim të drejtpërdrejtë mjedisor.

Megjithatë, kishte edhe një përfitim të tërthortë. Rritja e pyjeve dhe bimëve barishtore lejon që të kryhet izolimi i karbonit. Izolimi i karbonit përmes rritjes së pyjeve është procesi përmes të cilit pemët në rritje thithin dyoksidin e karbonit nga atmosfera, e shndërrojnë atë në biomasë nëpërmjet fotosintezës dhe e ruajnë atë në indet e tyre duke lehtësuar efektet e gazeve serrë dhe duke kontribuar në zbutjen e ndryshimeve klimatike. Shkalla e braktisjes së tokës në ish-BRSS ishte aq e rëndësishme sa disa studiues argumentojnë se ishte aq i madh sa ndikoi në totalin kontinental dhe global të karbonit. Në thelb, ajo shkaktoi një gropë karboni që zbuti efektet e një pjese të rritjes së emetimeve globale të gazeve serrë.

Sa i madh ishte kjo gropë? Një studim zbuloi se thithja e karbonit në Rusi, Bjellorusi dhe Ukrainë midis viteve 1990 dhe 2017 përbënte 1 gigaton karbon. Një studim tjetër, i cili u fokusua vetëm në Rusi dhe Kazakistan, zbuloi efekte afërsisht të ngjashme dhe dha një ide për rëndësinë e saj duke theksuar se ishte e mjaftueshme për të “kompensuar çdo vit rreth 36 për qind dhe 49 për qind të emetimeve aktuale të lëndëve djegëse fosile në Rusi dhe Kazakistan, përkatësisht”.

Këto përmasa sugjerojnë se kolapsi i BRSS-së ishte një “politikë” tepër e pakushtueshme për zbutjen e ndryshimeve klimatike. Në të vërtetë, zbutja ishte në vetvete më shumë një përfitim për rritjen ekonomike se sa kosto (d.m.th., politikat zbutëse tani kërkojnë kosto të mëdha të peshuara vetëm kundrejt përfitimit të më pak ndotjeje). Statistikat e të ardhurave në vendet sovjetike përgjithësisht i mbivlerësonin kushtet, diçka që është e zakonshme për vendet komuniste, e tillë që rënia pas kolapsit nuk ishte aq e theksuar dhe që ndodhi rimëkëmbja. Që atëherë, standardet e jetesës i kanë tejkaluar nivelet e mëparshme. Si i tillë, kolapsi ka të ngjarë të përmirësojë zhvillimin ekonomik dhe të zbusë ndryshimet klimatike.

Dhe këtu kemi një dozë tjetër optimizmi për ju: Mund të ndodhë përsëri!

Domethënë, nuk ka Bashkim Sovjetik që të shembet përsëri. Por, ka qindra politika të mbështetjes bujqësore që inkurajojnë përdorimin e tepërt të tokës. Në fakt, merrni parasysh të dhënat e OECD-së për mbështetjen e prodhuesve për aktivitete të ndryshme bujqësore. Nivelet e mbështetjes shtetërore janë të larta dhe në rritje. Eliminimi i këtyre masave mbështetëse do të nënkuptonte që firmat bujqësore do të duhej të ndryshonin metodat e tyre dhe të përdornin më pak tokë. Kjo do të lejonte një përsëritje të asaj që ndodhi pas kolapsit të BRSS-së, me përfitimin shtesë të lehtësimit të taksapaguesve nga kostoja e masave të tyre mbështetëse.

Në fakt, të njëjtat të dhëna të OECD-së tregojnë gjithashtu se shtetet evropiane priren të inkurajojnë blegtorinë shumë më tepër se sektorët e tjerë. Rezultati është më shumë prodhim nga kjo lloj bujqësie sesa llojet e tjera – një lloj që përbën një pjesë të madhe të emetimeve globale të gazeve serrë (veçanërisht kur krahasohet me kaloritë që ato ofrojnë). Përfundimi i subvencioneve do të dekurajonte atë formë tepër ndotëse të aktivitetit, ndërkohë që, përsëri, do t’i lehtësonte taksapaguesit që të mos mbështetnin prodhuesit joefikasë.

Në të gjitha këto ka një mësim të thjeshtë. Jo të gjitha politikat e zbutjes së klimës kërkojnë më shumë ndërhyrje ose zgjidhje nga qeveria. Disa, të cilat mund të jenë mjaft efektive, kërkojnë vetëm që qeveritë të tërhiqen.

Ky artikull është kortezi e Vincent Geloso dhe American Institute for Economic Research,sipas një licence ndërkombëtare Creative Commons Attribution 4.0. Origjinali mund të gjendet këtu.