Nga Sherwood Forest në Wall Street: Konceptet ekonomike në letërsinë për fëmijë

Makroekonomia nuk është lojë për fëmijë - por mund të jetë një temë në letërsisë për fëmijë. Sigurisht që nuk është ekzagjerim të thuhet se për shumicën e njerëzve, njohja e parë me çështjen e drejtësisë shpërndarëse ndodhi gjatë kryqëzatës së Robin Hood kundër Sherifit të Nottingham. Libra të tjerë janë gjithashtu të mbushur me referenca ekonomike, duke përfshirë shfrytëzimet sipërmarrëse të Tom Sawyer ose përbuzjen e Pipi Çorapegjata për paratë e printuara (në krahasim me monedhat e forta të arit që ajo siguroi në mënyrë të pashpjegueshme nga babai i saj).

Një studim i ri për Fondacionin për Lirinë "Friedrich Naumann” e analizon më me kujdes mënyrën e trajtimit të temave ekonomike në librat për fëmijë dhe të rinj. Hans Jürgen Schlösser, Michael Schuhen dhe Helene Schlösser shqyrtojnë klasikët si David Copperfield dhe Tom Sawyersi dhe autorët e librave më të shitur dhe veprat faktike. Përpjekjet e tyre në letërsinë treshekullore për fëmijë dhe të rinj nxorën në pah tema të zakonshme, klishe të vjetruara dhe shembuj të ndryshëm të trajtimeve të vlefshme pedagogjike të temave ekonomike. Si i tillë, studimi i plotë nuk është vetëm një lexim i vlefshëm për këdo që është i interesuar në didaktikën e ekonomisë, por edhe një udhëzues praktik për prindërit që duan të blejnë dhurata të përshtatshme për ditëlindje.

“Letërsia për fëmijë dhe të rinj i jep formë botëkuptimeve ekonomike që në moshë të hershme”, theksojnë autorët e studimit. Qëndrimet ndaj fitimit, pasurisë dhe konkurrencës formohen fillimisht në përgjigje të hasjes me heronjtë letrarë dhe shkelësit. Konceptet ekonomike shpesh trajtohen vetëm në një mënyrë rudimentare: paratë janë thjesht të disponueshme dhe pasuria është e pakufizuar.

Megjithatë, libra të tjerë janë shumë më mësimor. P.sh. kryevepra e Charles Dickens David Copperfield, “ilustron një tablo delikate të kushteve sociale dhe ekonomike në shekullin e 9-të”, ndërsa Robinson Crusoe feston zgjuarsinë njerëzore dhe përparimin teknologjik. Në mënyrë të ngjashme, Harry Potter, Molly Moon dhe The Magic Flower Shop diskutojnë konvertimet e monedhës, kontratat e shitblerjeve dhe shumë shembuj të tjerë të ndërveprimeve ekonomike.

Kohët e fundit, veprat letrare janë plotësuar me letërsinë artistike që ka një objektiv të qartë mësimor. P.sh., gazetari ekonomik, Nikolaus Piper, i çon lexuesit e rinj nga një pikë karburanti në bursë, ndërsa Lara Bryan dhe Andy Prentice i njohin lexuesit e rinj me ekonomisten fituese të çmimit Nobel, Elinor Ostrom dhe problemin e çështjeve të veçanta.

Prindërit dhe mësuesit përballen me një mori zgjedhjesh.

“Disa nga veprat mbështesin tregjet e lira, ndërsa të tjerat janë shumë kritike ndaj kapitalizmit dhe globalizimit”, theksojnë autorët. “Në rastin e fundit, biznesmenët përshkruhen në mënyrë kritike dhe të ashpër. Në raste të tilla, ilustrimet shpesh i referohen klishesë së biznesmenit duke pirë puro. Pasuria dhe të ardhurat gjykohen nëse janë fituar ligjërisht ose jo.

Duke marrë në konsideratë studimet që theksojnë rëndësinë e hasjes me ide dhe koncepte që në fëmijërinë e hershme, këto raporte duhet të merren seriozisht. Raportet e mbingarkuara me klishe të sipërmarrjes mund të nënkuptojnë armiqësi ndaj tregjeve të lira në një moshë të mëvonshme. Nga ana tjetër, një kuptim kompleks i koncepteve ekonomike në moshë të re mund të sjellë përfitime të mëdha më vonë. Në fund të fundit, arsimimi ekonomik nuk është çështje magjie.

Ky artikull është kortezi e Friedrich Naumann Foundation for Freedom.